MÜZİĞİN TARİHÇESİ

 

Müzik Tarihi
Müzik : Müzik sözcügü Yunann mitolojisindeki esin perileri Musa'ladan kaynaklanir.Musa'ya ait,Musa'ya yarasir bir sanat anlamindadir."Dokuz es yürekli kizdir bunlar,ezgiler söylemektir bütün isleri /Dokuz Tanrisal kizi Zeus'un / Klio,Euterpe,Thalia,Melpomene / Terpsikhore,Erato,Polhymnia,Urania ve hepsinin basi sayilan Kalliope./Iste budur Musa'larin insanlara verdigi / Musa'lardan ve okçu Apollon'dan gelir yeryüzündeki ozanlar ve çalgicilar.Nasil Zeus'tan gelirse krallar.

Ilkçag Uygarliklari :

Misir : M.Ö. 2850-332

Çalgi çalmak kahraman erkeklere degil nazli kadinlara yakisir düsüncesi hakimdir. Müzik ,dini törenlerin ve danslarin oldugu gibi,gündelik yasamin bir parçasi ve eglence aracidir. Davul,Arp, def, darbuka,sistron, Çifte Flüt trompet, Üçgen arp, kitara Su basilarak isleyen org önemli çalgilardir.

Sümerler : M.Ö. 4000-2300

Müzik dinsel tapinma törenlerine Özgü gizemli bir güç tasir ve Sarap ve ask gibi dünyasal zevklerin sesidir. Iki degnekle çalinanSantur Flüt, Lir,Arp, kamis , düdükler ve davullar, daha sonralari trompetler

Çin : M.Ö. 2850-332

Ilk olarak müzik egitimde kullanilir. Çin tapinaklarinda ve saraylarinda büyük bir koronun ve sayilari üçyüze varan orkestra çalgilarinin varligindan söz edilir. Çin tiyatrosunda müzik olaylari ve perdeleri birlestirici bir öge olarak kullanilmistir. Davul, zil, sistron, bambu flüt.,agiz orgu,çesitli gong ve çanlar.

Hindistan : M.Ö. 2000

Veda adi verilen dört kutsal kitaptan biri olan Samoveda dünyanin notaya alinmis en eski ezgilerini kapsar. Oldukça karmasik bir müzik kurami olan hint müzigi,melodi çizgisini simgeleyen ragalar ve ritmi belirleyen tala’lardan olusmaktadir. En eski çalgi armudi gövdesiyle yedi teli olan vina dir. Bir çesit tanbur olan, Sikara, iki telli, sitar, Mizrapla çalinan Rebab, Tavana asilarak çalinan agir ve büyük bir boru seklindeki ramsinga, Glockenspiel ‘e benzeyen Kinneri, Büyük davullar, nakkare, boyuna asilan davul, dümbelek, darbuka, çingirak,ziller

Ibraniler : M.Ö. 1050

Müzik ,tümüyle dinsel törenlere,tapinmaya iliskin bir kavram olarak sadece tapinakta yer alir. Okunan metinler Babil ve Misir siirlerine dayali ilahilerdir. Antifon denilen yöntem Ibranilerden günümüze kadar ulasmis en eski yöntemlerden biridir. Bu yöntemde dini lider, rahip, veya haham her dizenin yarisini söyler, halktan olusan koru diger kismini tamamlar.,yada basta iki kisi ilk tümceyi sunar, koro onu yineler.

Baska bir deyisle Antifon Rahip ile koronun düetidir. Ibranilerde danslar ve dünyasal müzik de gelismistir.Isçi sarkilari, agitlar ve kutlama ezgileri, tarihte ilk kez bu toplumda görülür. Ibrani çalgilari misir ve asur çalgilarinin benzeridir. Kinnor adli on telli Arp, uda benzeyen Nebel, santurun atasi olan Pasenterin, boynuzdan yapilmis boru olan Sofar, tulum ,kaval,tefin atasi Tof, bronz ziller bu müzigin baslica çalgilaridir.

Yunan : M.Ö. 2500

Müzik önceleri dinsel içeriklidir. Senliklerde, tanrilarin ve yari tanrilarin yasamindaki olaylar , pontomim danslari,çalgi esligi ve danslarla dile getirilir. Erkeklerden olusan korolar, Koro ile ayni sesi yada Bir oktav üstünü seslendiren Çalgilar Aula,Flüt ve Kitara en eski eslikçi yunan çalgilaridir

Filozof Sisamli Pythagoras M.Ö. 5-6, farkli büyüklükteki çalgilarla bir dizi kavrami yaratmis, meydana gelen dizi tüm müzik sisteminin ilk ve dogru tonlamasi olarak günümüze ulasmistir.

Platon müzigin, egitimdeki yerinden, ve siirsel astronomik gücünden bahsetmektedir. Aristotales’e göre kötü müzik dinlemeye alisanin kisiligi de kötü yolda gelisecektir .Bedenin disiplini için beden egitimi gerektigi gibi ,beynin disiplini içinde müzik egitimi gerekmektedir. Müzigin kisiligi etkileyici özelligine Ethos adi verilir.

Yunan müziginde ayni sanatçinin çalip söyledigi monodilere, esliksiz koro sarkilarina ( Acapella ) danslara eslik eden çalgisal müzik biçimlerine rastlanir. Bu biçim sonradan Rönesans bestecilerine örnek olacaktir.

Eski Roma Müzigi : M.Ö. 2850-332

Roma’da müzik öncelikle askeri törenler için kullanilmistir. Savaslarda etkin olmasi ve savasçilari yüreklendirmek için gürültülü çalgilar icat edilmistir. Trompet,Korno, Flüt Romalilarda kutsal bir çalgidir. Çalgi sayasini arttirarak büyük sesler elde edilmeye çalisilmistir. Birçok Roma imparatoru ve diktatörü müzik koruyucusu olarak bilinir. Hristiyanligin ilk döneminde yetisen; Agustinus ve Boethius gibi önemli felsefeciler Müzik kuramina büyük katkilarda bulunmuslardir.

Antik Müzik :

Yunan uygarligi ve fenikeliler ...Roma Imparatorlugu - Bizans ve Germen imparatorluklari

Ortaçag 4.yy

4.yy OrtaçagKaranlik çag olarak tarihe geçen ortaçag,Kilisenin bagnaz egemenliginde,dünyasal zevklerden yoksun birakilmis, arastirma,kesfetme, kendini ve çevresini tanima özgürlügü elinden alinmis insanin, yalniz ölümden sonrasina hazirlik yapmaya güdümlendigi çagdir. Katolik kilisesinin ilk papazlari kilise içine çalgi müziginin girmesini yasaklarlar.

Onlara göre ilk çaga ait çalgi müzigi ,dünyasal zevkleri çagristirmaktadir. Müzik,teksesli, kutsal,Tanriya adanmis,dualari kolay ezberletmeye yarayan, ayinlere tilsimli bir ortam katan ,araçtir. Kendilerinden önceki müzigi yasaklayan,var olan nota benzeri belgeleri yok eden kilise,yüzyillar boyunca müzik sanatini,kilise korolari ve teksesli ilahilerle kendi egemenligi altinda tutmustur.

4.yy

Bizans Ezgileri:Teksesli ve makamsaldir.,ritim de süreklilik yoktur. Nota simgeleri yerine ses düzeyini gösteren isaretler kullanilmistir. Önceleri kiliseye sadece org girmesine izin verilmis,daha sonra Noel gecelerinde,nefesli ve vurmali çalgilarin da törenlerde yer aldigi Belgelenmistir.325’de Konstantin Hiristiyanligi Roma’nin resmi dini olarak taniyinca ayin dili Yunanca’dan Latince’ye geçmistir. Bu yüzyilda Ambrosius Ibrani ezgilerinin etkisindeki Antifon yöntemi ile bilinen halk ezgilerini dinsel içerikli sözlerle birlestirmis günümüze kadar ulastirmistir

6.yy. Gregorius

6.yy GregoriusPapa Aziz Gregorius,o güne dek yayginlasmis tüm ilahileri derleyip,halk ezgilerinden arindirir ve ciddi bir dinsel müzik geleneginin yerlesmesine öncülük yapar.

Schola Cantorum adiyla erkeklerin ve erkek çocuklarin egitildigi bir müzik okulu kurar. Neuma adli alfabe harflerinden olusan nota isimleriyle ilahileri yazdirip kalici olmalarini saglar ve çesitli kiliselere egitimci sarkicilar göndererek törenlerde ayni ezgilerin okunmasini saglayarak kilise müzigine birlesik bir kimlik kazandirir.

Ezgilerin teknik özellikleri: Teksesle, Latince sözler,esliksiz erkek korosu için,belli bir ritmik düzeni olmamasi, makamsal yapida olmasi. Bu ezgilerle,ölümden sonrasini düsündüren,kutsalligi yansitan, huzurlu bir ortam duygusu veren özellikler yansitilmak istenmistir. Ilk Gregorius ezgileri el yazmasi olarak 9.yy’dan günümüze ulasmistir

11.yy Ilk Nota Ezgileri

Arezzo katedralinde rahip olan Guido,1030 yilinda koro çocuklarina dualari ezberletmek için bir yöntem bulur. Her yeni sesin bir öncekinden daha yüksek basladigi bir halk ezgisi ögretir.Sonra bunu Latince ve dinsel içerikli bir metne çevirir. Elinin parmaklarindaki girinti ve çikintilara metnin ilk hecelerini yazar. Böylece günümüzde kullanilan nota isimleri ve porte kavramini müzik tarihine getiren ilk kisi olur. Utqueant laxis (sonradan do olacaktir ) Resonare fibris Mira gestorum Famuli tourum Solve polluti Labi reatum, Sancte ionnes ( sonradan si ye dönüsecektir

Avrupa derebeylerinin satolarinda sarki söyleyip siir okuyan gezgin ozanlar ( minstrels) yavas yavas kilise baskisindan kurtularak,dünyasal konulu ve yasama sevinciyle ilgili, ulasamadiklari gizemli bir aski anlatan söz ve ezgiler ortaya çikarmislardir. Degisik dönemlerde farkli isimlerle anilirlar: Goliard,Jongleur,gleemn,troubadour,trouvere, minnesinger,meistersinger gibi. Çalgilari arp,lavta ve fiddle dir.Müzik biçimleri isa adlarini zamanin siir biçimlerinden alir:ballade,virilai,rondeau gibi

12-15.yy Gotik Dönem

12-15.yy Gotik DönemMimaride yüksek kuleli yapilari,özgün üsluplu katedralleri ve genis meydanlari ile anilir. Kilise ilk kez çok sesli müzigi kosullu olarak kabul eder. Çok sesle gelen süslemeler tapinma törenlerindeki ciddiyeti azaltmamalidir.

Ilk dönem Notre -Dame katedralinde baslar, bu dönemi izleyen Eski Sanat 12.yy’ in ortasindan 13.yy’ a kadar uzanir. Ritim ögesi belli bir kaliba oturtulur ve notalama sekli gelisir. Yeni sanat döneminde ise bagnazliktan Rönesans’in yasam coskusuna dogru bir geçis gözlenir.Artik doga, Güncellik ön plana çikmaktadir.Kilisenin tutuculuguna baskaldirma baslamistir. Çoksesli müzikte yöntem birbirine uygun olarak düzenlenmis sesler olarak karsimiza çikan Organum yöntemidir.

Bu yöntemde önceleri ,birbirini paralel olarak takip eden sesler yerlerini, ters yönde hareket eden seslere birakmislar hatta, ana sesin üstünde yer alma özelligine kavusmuslardir. Ilk sesin yankilanmasi olarak bilinen Kanon yöntemi’ de bu dönemde dogar.

15.yy Rönesans 1450-1600

Yeniden dogus demektir.Eski yunan ve Latin sanatinin yeniden kesfedilmesi, görsel sanatlardan edebiyata, müzige kadar bir çok Alandaki gelismeler,matbaanin kesfi ve cografi kesifler bu dönemi oldukça önemli kilar. Sanatçi kisisel duygularini dile getirmenin, kendisini ve Çevresini sorgulayabilmenin zevkini tatmaktadir. Anlayis tüm sanatlarda Dogali yansitmaktir.

Resimde Perspektif bulunmus, Giotto’ nun resimleri, müzige derinlik getiren çok sesli tekniklere esin kaynagi olmustur. Dönemin egemen ruhu insancildir. Dans müzigi ,danslara eslik eden çalgilar, güçlü ritim yapisi,dinsel ve dindisi yapitlarda gelisen armonik yapi dönemin önemli özelliklerindendir. Çalgilar artik artik yalniz insan sesine eslik etmek için yada , eksiklikleri tamamlamak için kullanilmaz, çalgi müzigi’ de vokal müzik kadar önem kazanir. Rönesansin Burgonya ve Flaman bestecilerle baslamistir.

( Belçika,Lüxemburg,kuzey Fransa ve Hollanda) Dufay Rönesansin ilk bestecisi olarak kabul edilir. 1501 ‘de Venedikte Giovanni Petrucci ilk nota basimini yapar ve müzik genis kitlelere Ulasma olanagi bulur. Bu dönemde metnin anlamini açikça yansitma kaygisi homofoni’ nin bulunmasina yol açmistir. Josquin Despres, Johannes Okeghem, Giovanni de palestrine, Orlando di lasso Bu dönemin en önemli